Jak wspierać nastoletnie matki opowiada Elżbieta Szadura-Urbańska.

W poniższych linkach znajdziecie zapis międzynarodowego seminarium pt. „Więź – w imię dziecka i rodziny”, które odbyło się w ramach podsumowania projektu THE BONE realizowanego w programie Erasmus+.

DZIEŃ PIERWSZY

Wprowadzenie:
Agnieszka Sikora, prezeska Fundacji po DRUGIE
Andrzej Martuszewicz, prezes Fundacji na Rzecz Rozwoju Probacji „PROBARE”

O potrzebie więzi w procesie socjalizacji słów kilka
Prof. Marek Konopczyński, Uniwersytet w Białymstoku, Komitet Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk

Dobro dziecka
dr hab. prof. UW Monika Płatek, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

Macierzyństwo nastolatek. Stan wiedzy i kierunki badań w Polsce.
Katarzyna Siotor, Łukasz Dryńkowski, Naukowe Koło Resocjalizacji Wydziału Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego

Wczesne rodzicielstwo jako punkt zwrotny. Perspektywa kryminologii drogi życiowej i pedagogiki resocjalizacyjnej.
dr hab. prof. UŁ Renata Szczepanik, Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego

Prawne aspekty nastoletniego macierzyństwa i tacierzyństwa
dr Małgorzata Dziewanowska, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Fundacja po DRUGIE

Rodzicielstwo zastępcze – wsparcie czy zagrożenie dla więzi między matką i dzieckiem
Anna Krawczak, Interdyscyplinarny Zespół Badań nad Dzieciństwem, Uniwersytet Warszawski

ZAPIS PIERWSZEGO DNIA

DZIEŃ DRUGI

DOBRE PRAKTYKI I ROZWIĄZANIA

Wprowadzenie
Agnieszka Sikora, prezeska Fundacji po DRUGIE

Potrzeby rozwojowe matki, która jeszcze jest dzieckiem
Elżbieta Szadura-Urbańska, psycholog, Fundacja po DRUGIE

Praca z nieletnią matką w warunkach placówki resocjalizacyjnej
Ireneusz Stawiński, Schronisko dla Nieletnich i Zakład Poprawczy w Falenicy

Młodociane macierzyństwo w warunkach MOW
dyrektor Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Czaplinku Sebastian Matułojć

Szanse i zagrożenia w procesie wspierania nieletnich matek- studium przypadku
Edyta Wojtasińska, mama zastępcza, psychopedagog, trener, Koalicja na Rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej

Funkcje społeczne architektury na przykładzie projektu domu dla nastoletnich usamodzielniających się matek i ich dzieci
Jan Kucza-Kuczyński, starszy architekt, koordynator projektów i procesów w WXCA, współautor projektu domu dla nastoletnich i usamodzielniających się matek i ich dzieci

Wsparcie nastoletnich uczennic w ciąży i matek w środowisku szkolnym na podstawie doświadczeń pracowników szkoły.
dr Alicja Zbierzchowska Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Gdański

Przepis na miłość
Anna Gołębiewska i Aneta Matyja, Zakład Poprawczy w Laskowcu

ZAPIS DRUGIEGO DNIA

O specjalnych lalkach – ESYMULATORACH – pisaliśmy już na naszym blogu. Zachęcamy jednak do zapoznania się z materiałem, w którym bardziej szczegółowo opowiadamy o projekcie i jego potencjale.

Paulina i Dajana podzieliły się swoim doświadczeniem nastoletniego macierzyństwa. Warto ich wysłuchać i zastanowić się jak my wszyscy powinniśmy postępować, by młode matki odczuwały więcej wsparcia.

W ostatnich kilku latach w Polsce zaczęto więcej mówić o macierzyństwie i przeznaczać coraz większe środki na wsparcie rodziców w opiece, wychowywaniu i utrzymaniu dziecka. Warto wskazać co najmniej kilka znaczących zmian:

– wydłużony został okres urlopu macierzyńskiego z 20 do 52 tygodni (przysługuje kobietom zatrudnionym na umowę o pracę). Oznacza to, że przed okres 52 tygodni matka pobierać może średni 80% swojego wynagrodzenia bez obowiązku świadczenia pracy;

– w przypadku osób niezamożnych istnieje możliwość ubiegania się o jednorazowe świadczenie z tytułu urodzenia się dziecka w wysokości 1000 złotych;

– dla kobiet, które nie posiadają żadnych dochodów (bezrobotnych, studentek, itp.) stworzono świadczenie, potocznie nazywane kosiniakowym (od nazwiska polityka, który postulował jego wprowadzenie), wynoszące 1000 złotych, wypłacane co miesiąc przez pierwszy rok życia dziecka;

– niezależnie od dochodów można ubiegać się o świadczenie tzw. 500+, przysługujące na każde dziecko, miesięcznie, od chwili jego urodzenia aż do ukończenia 18 roku życia;

– w szczególnie trudnych sytuacjach można również wystąpić o zasiłki, np. rodzinne, do ośrodka pomocy społecznej.

Istotne jest, że osoba pełnoletnia może samodzielnie składać wnioski o wskazane powyżej świadczenia. W przypadku małoletnich matek robi to opiekun prawny dziecka, który reprezentuje jego interesy aż do czasu, gdy małoletnia matka osiągnie pełnoletniość. 

Przedstawiamy podręcznik, który został opracowany w ramach projektu THE BOND realizowanego w ramach programu ERASMUS+. Podręcznik jest skierowany do pracowników młodzieżowych, którzy na swojej zawodowej drodze spotykają nastoletnie matki.

Jedną z dobrych praktyk, którą Fundacja po DRUGIE realizuje od lat w pracy z młodzieżą jest projekt „Gdy zostanę MAMĄ/TATĄ”, w którym wykorzystywane są specjalne lalki symulujące zachowania niemowląt. Lalka płacze, wymaga przewijania, karmienia, kołysania do snu. Uczestnicy projektu dostają pod opiekę symulator i przez kilka dni opiekują się nim jak prawdziwym dzieckiem.

Poprzez doświadczenie mogą dowiedzieć się czy są gotowi do rodzicielstwa, poznać trudności z niego wynikające i w efekcie w sposób bardziej świadomy podejmować życiowe decyzje.

Podczas realizacji projektu w Zakładzie Poprawczym w Godzisku Wielkopolskim powstał film dokumentalny, który z jednej strony opowiada o wychowankach i ich złożonych losach, z drugiej zaś opowiada o naszym projekcie.

Więcej o specjalnych lalkach, które są pomocne w pracy z młodzieżą dowiecie się ze strony internetowej: www.esymulatory.pl

Młode kobiety, które osiągnęły pełnoletniość przed porodem są w dużo lepszej sytuacji prawnej, niż te, które urodziły dziecko przed ukończeniem 18 roku życia. Przede wszystkim może samodzielnie decydować o sobie i o dziecku (chyba, że istnieją inne, wyjątkowe okoliczności jak na przykład ubezwłasnowolnienie bądź umieszczenie w placówce resocjalizacyjnej czy opiekuńczo-wychowawczej) – wybrać szpital, decydować o rodzaju porodu (wspólnie z lekarzem), samodzielnie wypisać siebie i dziecko ze szpitala, wypełnić wszystkie dokumenty i załatwić formalności związane z urodzeniem dziecka.

Warto wiedzieć, że każdej kobiecie od początku ciąży aż do 6 tygodni po porodzie (do ukończenia tzw. połogu) przysługuje bezpłatna opieka zdrowotna. Nie jest wymagana inna podstawa ubezpieczenia (umowa o pracę, zlecenie, status studenta). Aby przysługiwało jednorazowe świadczenie z tytułu urodzenia się dziecka w wysokości 1000 złotych należy być pod opieką lekarza ginekologa od maksymalnie 10 tygodnia ciąży, czyli należy założyć tzw. kartę ciąży i regularnie chodzić na wizyty. W okresie ciąży każda kobieta powinna wykonywać badania (zgodne z kalendarzem badań kobiet w ciąży) takie jak badania krwi, moczu, usg, pomiary wagi i ciśnienia, a także w ostatnich tygodniach ktg. Przed samym porodem warto też zapisać się do szkoły rodzenia, która może być zarówno bezpłatna, jak i płatna.

Samo przyjęcie porodu i opieka poporodowa nad matką i noworodkiem jest tzw. świadczeniem gwarantowanym, tzn. bezpłatnym i przysługującym każdej kobiecie. Można jednak zawsze skorzystać z dodatkowych, odpłatnych udogodnień, np. osobnego pokoju, basenu z wodą, itp. Po wyborze szpitala warto więc zapoznać się z regulaminem oddziału ginekologicznego, żeby wiedzieć dokładnie czego można się spodziewać na miejscu.

Sytuacja, w której młoda mama nie ma jeszcze ukończonych 18 lat wymaga szczególnego wsparcia. W większości kwestii będzie też wymagała zaangażowania sądu rodzinnego, w celu uregulowania sytuacji mamy jak i jej dziecka. Warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych elementów:

– jeśli dziewczyna zaszła w ciążę przed ukończeniem 15 roku życia należy się liczyć z tym, że zgodnie z polskim prawem prokuratura ma obowiązek wszcząć postępowanie karne w celu ustalenia czy nie doszło do naruszenia artykułu 200 kodeksu karnego (kontakt seksualny z osobą poniżej 15 roku życia) i może postawić zarzuty karne ojcu dziecka;

– jeśli dziewczyna jest w ciąży i ma ukończone 16 lat, a jej partner 18 lat mogą się starać o wydanie zgody na zawarcie przez nich związku małżeńskiego, która to zgoda motywowana będzie „dobrem zakładanej rodziny”. W przypadku zawarcia związku małżeńskiego dziewczyna uzyskuje pełnoletność, czyli będzie miała możliwość uzyskania pełnej władzy rodzicielskiej nad dzieckiem;

– jeśli dziewczyna jest małoletnia i nie może bądź nie planuje zawarcia związku małżeńskiego, po urodzeniu dziecka konieczne będzie sądowe wyznaczenie opiekuna dla dziecka, który będzie sprawował tą funkcję aż do osiągnięcia przez matkę pełnoletności.

Warto też wskazać, że do 18 roku życia każde dziecko ma obowiązek nauki, który może, na wniosek opiekunów małoletniej, być realizowany w formie nauczania indywidualnego.

O projekcie wykorzystującym specjalne lalki – esymulatory – imitujące zachowania niemowląt pisaliśmy już na naszym blogu. Ten projekt jest realizowany przez Fundację po DRUGIE już od ponad 10 lat i sprawdza się zarówno w pracy z dziewczynami jak i chłopakami.

Na naszym blogu przedstawiamy film, który stanowi podsumowanie projektu realizowanego z wychowankami Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Cerekwicy Nowej.