Płodowy zespół alkoholowy – nieodwracalny syndrom, u podstaw którego stoi spożywanie alkoholu przez ciężarną kobietę. Jak przekonać przyszłe mamy, by na czas 9 miesięcy całkowicie powstrzymały się od picia?
Doskonałym sposobem pozwalającym młodym kobietom zrozumieć i doświadczyć osobiście czym jest FAS jest wykorzystanie do pracy z nimi specjalnego symulatora niemowlęcia.

O symulatorze i możliwościach pracy profilaktycznej opowiada Agnieszka Sikora dla Portal Zdrowia Dziecka.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o specjalnych fantomach, które można wykorzystać w pracy profilaktycznej z młodzieżą, zajrzyj na stronę ESYMULATORY.

Przedstawiamy scenariusz zajęć warsztatowych przygotowany dla specjalistów pracujących z nastoletnimi matkami. Scenariusz został opracowany w ramach międzynarodowego projektu pt. „THE BOND” realizowanego przez Fundację po DRUGIE w Programie ERASMUS+. Scenariusz zawiera gotowe propozycje pracy z nastoletnimi matkami, które można wprowadzać do różnych grup dziewcząt – niezależnie od ich pochodzenia, statusu społecznego, sytuacji rodzinnej.

Nastolatka w ciąży przeżywa huśtawkę nastrojów i zmienność decyzji. Nie podążajmy za nimi, a raczej nie utwierdzajmy jej w tych stanach. Jeśli zdecydowanie mówi, że jednak będzie sama wychowywać dopytujmy jakich trudności się spodziewa, jak będzie rozwiązywać problemy, na kogo może liczyć, itp. Jeśli wydaje się być przekonana, że oddanie dziecka zaraz po porodzie jest dla niej optymalne tej pytajmy: „czy wiesz, że kobieta jeśli nawet podejmie taką decyzję, to może ją w przeciągu dwóch tygodni zmienić? Jak myślisz dlaczego tak jest?” Starajmy się zwiększać wiedzę, poszerzać perspektywę spojrzenia  młodej dziewczyny  odnośnie tych dwóch wyborów. Zdarza się, szczególnie często to obserwowałam w przypadku dziewczyn, które  po kłótniach z chłopakami, z którymi były w ciąży, podejmowały decyzję, że samotnie wychowają dziecko. Na przekór, wbrew, żeby udowodnić, a może nawet zrobić na złość.  Niesione tą emocją snują różne śmiałe, odważne, nie zawsze realistyczne plany. Przyklaskiwanie takiej decyzji szczególnie jeśli dziewczyna nie ma żadnych zasobów rodzinnych, materialnych, a sama znajduje się w trudnym położeniu np. przebywa w zakładzie poprawczym jest  bardzo nieodpowiedzialne. W takich sytuacjach bardzo uważnie obserwujmy, czy nie uruchamiamy własnych przekonań i nie rzutujemy ich  na wybory dziewczyn. Wychowanie dziecka samodzielnie jest bardzo  chwalebne, ale zbyt dużo znam przykładów, że nie zawsze przynosi korzyść dziecku, a matkę frustruje do tego stopnia, że wpędza w nałogi i kryzysy życiowe, którym obarcza też swoje potomstwo. Pochwalanie decyzji o zatrzymaniu dziecko przy sobie i deprecjonowanie oddania do adopcji niejako wymusza na dziewczynie pozostawanie na stanowisku, które mogło nie być do końca jej wyborem. Młoda kobieta w ciąży, w trudnej sytuacji powinna usłyszeć, że obydwie decyzje są ok. , że czasami wybór adopcji świadczy o większej dojrzałości niż pochopne deklarowanie podołaniu obowiązkom, kiedy samej jest się w trudnej sytuacji. W rozmowie z dziewczyną konieczne jest traktowanie  nienarodzonego  dziecka jako niezależnej osoby, która powinna mieć respektowane prawo do prawidłowych warunków rozwoju. Afirmujmy więc jej decyzję o daniu nowego życia i akceptujmy każdy wybór, którego dokona po głębokim przemyśleniu wszystkich alternatyw.

Od blisko 10 lat Fundacja po DRUGIE wykorzystuje w pracy z młodzieżą specjalne fantomy niemowląt, które pomagają w podejmowaniu świadomych i odpowiedzialnych decyzji dotyczących rodzicielstwa.

Jeśli chcecie zobaczyć jak działają nasze lalki-niemowlęta zapraszamy do obejrzenia filmiku zrealizowanego przez Portal Zdrowia Dziecka, w którym opowiadamy o pracy z wykorzystaniem tego sprzętu edukacyjnego.

Nastolatka, która w Polsce trafia do placówki resocjalizacyjnej (zakładu poprawczego, młodzieżowego ośrodka wychowawczego) nie może być tam razem ze swoim dzieckiem. Nie przewidują tego zapisy prawa.

Zdarza się, że gdy dziewczyna rodzi dziecko i jest w takiej placówce, dziecko jest jej odbierane.

W filmie „Chcę być z Tobą MAMO” przedstawiamy historie młodych dziewczyn, które znalazły się właśnie w takiej sytuacji.

Pomocnym narzędziem w odnalezieniu się w nowej sytuacji może okazać się  praca z trzema stanami „ego” opisanymi w  Analizie Transakcyjnej  oraz  wykorzystanie założeń Terapii Akceptacji i Zaangażowania (ACT). Z tej pierwszej koncepcji warto wykorzystać poziomy psychicznego funkcjonowania tzn.  „Ja –Dziecko”, „Ja –Rodzic” i „Ja-Dorosły” i wskazać, że każdy z tych stanów jest obecny w psychice młodej dziewczyny od dawna i że dostęp i wykorzystanie stanu „Ja-Dorosły” jest bardzo pomocny w radzeniu sobie z nowymi wyzwaniami życiowymi. Warto posłużyć się historyjkami i metaforami, aby młoda matka zrozumiała siłę stanu „Ja –Dorosły” , który neguje dziecięcą emocjonalność. To właśnie stan „Ja Dziecko” wpędza młodą matkę w lęki i niepokoje, a następnie ułatwia  dysfunkcjonalne zawładnięcie psychiką przez stan „Rodzic – Krytyczny”, z powodu którego ciągle się krytykujemy i jesteśmy niezadowoleni ze swoich wysiłków. Wskazanie dziewczynie, że pozytywny stan „Dziecko – Radosne” można uzewnętrzniać na różne sposoby, a zabawy z własnym dzieckiem stanowią do tego doskonałą okazję może pomóc młodej dziewczynie w zaakceptowaniu nowej życiowej roli. Warto sięgnąć po odpowiednią literaturę fachową np. Thomasa Harris „W zgodzie z Sobą i z Tobą”, aby uwiarygodnić nasz przekaz odpowiednimi przykładami. Również odwołanie się do założeń ACT i zilustrowanie przy pomocy rozrysowanego schematu dwóch wektorów: „unikania – aktywności” oraz „mentalizowania – doświadczania świata” może być dla młodej dziewczyny cenne i sytuujące ją w świecie jej wartości. Tu również odsyłam do, kultowej już pozycji Russa Harrisa „Zrozumieć ACT. Terapia zaangażowania i akceptacji w praktyce”. ACT z dużym powodzeniem bazuje na metaforze, a to – jak wynika również z moich doświadczeń –  jest niezwykle przydatne w dokonywaniu życiowych zmian. „Gdy chcemy wyjść z dołka to rzucony do dołka szpadel nie należy wykorzystywać kąpiąc jeszcze większy dół. Należałoby wówczas wspiąć się na szpadlu i wyskoczyć na powierzchnię” –  jak Ty zamierzasz wykorzystać tę nową sytuację w Twoim życiu? – pytam młodą dziewczynę i zachęcamy: spróbuj znaleźć nieoczywistą dla Ciebie odpowiedź.

W rozmowie z nastolatką, która jest w ciąży i zdecydowała się wychowywać dziecko z pewnością pojawi się wątek dotyczący tego jak zmieni się jej życie po porodzie i jak będzie wyglądała jej dotychczasowa aktywność, a szczególnie relacje towarzyskie, edukacja itp. Niestety wielu specjalistów ulega stereotypowym wyobrażeniom i powtarza przestrogi, które młoda dziewczyna w ciąży mogła już wielokrotnie słyszeć również od bliskich jej osób: że zmiany, które nastąpią w jej życiu będą radykalne  i że młoda matka powinna przygotować się do ograniczeń, wyrzeczeń, poświęceń, niemalże do bycia kimś innym, niż jest teraz. W istocie, macierzyństwo to nowy jakościowo okres w życiu młodej kobiety, ale przecież na wcześniejsze etapach również były naznaczone różnego rodzaju wyzwaniami i kryzysami. Przyjmowanie katastroficznej wizji macierzyństwa generuje niepotrzebne lęki i wznieca obawy. W rozmowach z nastolatkami w ciąży przyjmijmy więc perspektywę pozytywnych zmian. Przekonujmy, że urodzenie dziecka nie ogranicza możliwości poznawczych, więc  ukończenie szkoły, zdanie matury, uzyskanie kwalifikacji zawodowych jest nadal w zasięgu jej możliwości. Mocno akcentujmy też, że wiele młodych kobiet, które stały się matkami miały nawet większą motywację do wyznaczenia sobie nowych wyzwań edukacyjnych czy zawodowych niż we wcześniejszym okresie. Przed niektórymi wręcz otworzyły się one podczas wychowywania dziecka ( np. przykład matki zakładającej firmę odzieżową szyjącą ubranka dla niemowlaków). Ciąża to też weryfikacja postaw ojców dzieci nastoletnich dziewcząt,  zazwyczaj też nastolatków, dlatego też nie ulegajmy kolejnej pułapce – nie oceniajmy ich negatywnie, nie wtórujmy oburzeniu na ich niedojrzałość. Wskażmy, że jest on w tak samo trudnej sytuacji, której chwilowo nie jest w stanie podołać. Nie odbierajmy tym chłopcom szansy na  wejście w rolę ojca. A przede wszystkim poszerzajmy ogląd własnego położenia życiowego młodych matek. To czy młoda kobieta dostrzeże tę  nową sytuację w kategoriach szans rozwojowych zależy w dużej mierze od mądrych doradców, którzy staną na jej drodze w czasie macierzyństwa.